Poems

कविता : 🌷' गणित ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले तारिख : २७ एप्रिल २०२३ वेळ : दुपारी, १२ वाजून ११ मि. आजवर नक्की काय मिळवलं अन् काय राहीलंय बाकी ? रीतसर गणित मांडून, अजून वसूल करायची थक-बाकी ! काही गोष्टी कळत-नकळत, तर बेफिकीर-वृत्तीमुळे काही हातून घडलेल्या स्मृती-घटना-कृत्यं, भूतकाळातल्या पूर्वी  साक्षी-भावाने पाहता, आज त्याच घटना वाटती नगण्यं रंगहीन-फिक्कट-निरर्थक-कस्पटासमान व प्रभाव-शून्य ! उथळ पाण्याला खळखळाट फार'-तारुण्याचा उसना जोश आयुष्याच्या रम्य सांजवेळी जाणवतं, ते होते आपलेच दोष ! वाटतं, त्यांना अवाजवी महत्व देऊन फुकाचं होतं ते झुंजणं ! आपल्या माणसांवीण सर्वच निरर्थक, फार उशिराने कळणं ! मनात अढी बाळगून, कैक सुखदायी क्षणांना पारखे होतो, मनाला पोखरुन 'राईचा पर्वत करुन' निष्कारण भरकटतो ! क्षुद्र-क्षुल्लक गोष्टी डोळेझाक करुन, जगणे ही कला आहे, सुख-मन:शांति टिकवून ठेवण्यास तीच अत्यावश्यक आहे ! सुखाला गुणून-क्रोधाला भागून, दुःखाला देता येतो मस्त डच्चू  इतपत जरी गणित जमलं, तरी जीवन संपूर्ण-सफल होई बच्चू ! @तिलोत्तमा विजय लेले 🙏🕉️🔆

कविता : 🌷' मुख्य भान ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले तारिख : गुरुवारी, २७ एप्रिल २०२३ वेळ : १ वाजून ४०  'सुख सुख' म्हटलं तर ते नेमकं असं काय हवं असतं ? खरं म्हणाल तर सारं सारं काही अंतरीच नांदत असतं ! जन्मतःच अति-सूक्ष्म-अति-तरल-अंतरात्मा हृदयी असतो हृदयांतरीचा सुप्त असा तो ईश्वरीय-अंश हसवतो-खुलवतो ! लडिवाळ-निष्पाप बालपणात त्वरित टिपून घेतो सर्व काही मनाची पक्की जडण-घडण होते माऊलीच्या सुसंस्कारांनी ! निरागस मैत्री-सहकार्याचे संस्कार सतत घडतात बालवाडीत शालेय-जीवन पैलू पडून जणू रुपांतरित होतं दगडातून मूर्तीत ! महाविद्यालय-प्रशिक्षण कामी येतं, नोकरी मिळवण्यासाठी स्वतःच्या पायांवर ठाम उभे, कौटुंबिक-कर्तव्य-पालनासाठी ! या संपूर्ण प्रवासात 'माणूसकीनं कसं जगावं' याचं मुख्य भान, ज्याला-त्याला आपापल्या परीनेच कमवावं लागतं त्याचं ज्ञान ! @तिलोत्तमा विजय लेले 🙏🕉️🔆

कविता 🌷' कोंडी ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले तारिख : बुधवार, २६ एप्रिल २०२३ वेळ : दुपारी, २ वाजून ४५ मि. कधी कधी वाटतं आपणच आपल्या भोवती कुंपणं बांधतो आपल्या विचारांना, मनाला, अंतर्गत शक्तींना बांधून ठेवतो ! स्वच्छंदीपणे, मोकळ्या आभाळात कल्पनांचे पंख पसरून बिनधास्त होऊन मुक्तपणाने संचार करत, आनंदाने हरखून खरा जीवन-अर्थ उकलूनही आयुष्यात उत्कर्ष होऊ देत नाही  मनाची कोंडी, अंतर्यामी-असंतुष्टी यांचा दोष कुणालाच नाही ! कोळी जसा भलं मोठं जाळं विणतो भक्ष्यांना पकडण्यासाठी, पण कधी-कधी स्वतः त्यात गुरफटून, धडपडतो सुटण्यासाठी ! अशीच काहीशी विचित्र अवस्था होते भल्या-भल्या माणसांची, कोषातून बाहेर पडण्याची केविलवाणी-जीवघेणी धडपड त्यांची ! स्वतः होऊन घातलेल्या बंधनांच्या-कर्तव्यांच्या ओझ्याखाली दबून दिवसा-मागून-दिवस दवडून असहाय्यपणे निष्क्रिय जीवन जगून, मोकळा श्वास घेण्याच्या, असफल स्वप्नांच्या-अनिद्रेत तडफडतो ! बंदी नसताना अदृष्य बंदीवासात, भ्रामक-कर्तव्यांचं-पालन करतो ! काय बरोबर, काय चूक या गहन प्रश्नांच्या गुंत्यात अडकून न पडता, तीढे-पेच-सोडून आला क्षण पूर्ण न्याय देऊन, आला पाहिजे जग...

कविता :🌷' अक्षय-संपदा ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : शनिवार, २३ एप्रिल २०२३ वेळ : संध्याकाळी ६ वाजून ५० मि. आजच्या शुभ दिवसाचं अनन्यसाधारण असं महत्त्व वैशाख मास शुद्ध तृतीया, तिथी आहे "अक्षय-अनंत"  अर्थात् कधीही नाश न पावणारी संपदा म्हणून अक्षय पुराणानुसार या दिवशी त्रेतायुगाचा झाला होता प्रारंभ  नरनारायण-परशुराम-हयग्रीव त्रयीचा पवित्र जन्मदिन साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक अत्यंत महत्वपूर्ण शुभ-मुहूर्त, सोन्यासारखा दिवस म्हणून सोनं खरेदीसाठी सुयोग्य अक्षय-आयु-आरोग्य-शक्ति-समृध्दि-तृप्ती-शांंती-सुख ! शुभेच्छांची देवाण-घेवाण, पूर्वापार चालत आलेली प्रथा  अतिशय शूर-वीर-अद्वितीय योध्द्याची-परशुरामांची कथा  "जसं पेरु, तसंच उगवतं" या उक्तीची मग पटते यथार्थता चोवीस विष्णु-अवतारांमधील दरेक अवताराची दिव्यता ! भगवान परशुराम म्हणजे श्रीविष्णुचा सहावा खास अवतार   ऋषी जमदग्नी-रेणुका यांचा आज्ञाधारी-सुपुत्र, तपस्वी फार परम शिव-भक्त, शूर, आत्मनिर्भर चिरंजीवी विष्णु-अवतार ! एकवीस वेळा नि:क्षत्रिय भूमी, केला पूर्ण क्षत्रिय-वंश-संहार ! प्रजापति कश्यप-दनु पुत्र-हयग...

कविता : 🌷' भाग्यवंत ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले तारिख : शुक्रवार, दुपारी ४ वाजून १० मि. आम्ही सगळेच आतुरतेने वाट बघायचो मे महिन्याची, एक म्हणजे शाळेला भली मोठ्ठी सुट्टी-बुट्टी मिळायची, अन् अजून जास्त लाड करायला आमची ताई यायची ! एरव्ही मुंबईपासून खूप लांब, हैद्राबादला ती राहायची ! आठवणीनं प्रत्येक सणाला पत्र व भेटकार्ड पाठवायची काय बिशाद होती सणांची, तिच्या पत्रा आधी येण्याची ! संक्रांतीला ती इवल्या-इवल्याशा कापडी पिशव्यांमधून, पाठवायची स्वतः केलेला नाजुक हलवा अन् तिळगूळ ! तिच्या भावना व शुभेच्छा त्याहूनही होत्या अधिक मधुर ! एका मेच्या सुट्टीत ताई नुकतीच हैद्राबादहून होती आली, प्रवासानं दमूनही लगेच नवीन खाऊच्या तयारीला लागली  हे ऐकल्यावर आमची उत्सुकता थेट शिगेला होती पोचली  दुसऱ्या दिवशी सकाळी न्याहारीला ताईनं 'इडली' दिली, "कशी झाली आहे ते सांग हं" म्हणंत प्रेमानं होती वाढली  अजाण वय-'पोच' नव्हता,"यक्"म्हणून धूम होती ठोकली ! आयुष्यात पहिल्यांदा खाल्लेली पहिलीच अशी ती इडली ! ताई मस्त 'खाऊ' देणार, आमची अपेक्षा होती उंचावलेली, मस्त ...

कविता : 🌷' खरं सुख ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : मंगळवार, १८ एप्रिल २०२३ वेळ : ११ वाजून ५० मि. " अगदी प्रत्येक घासागणिक तोंड उघडते आहे " हे सुप्रसिद्ध बोल आहेत, आमच्या कै. काकांचे ! आईच्या हातची पुरणपोळी खातानाची मज्जा मस्त आम्ही सगळे नकळत, जरा जास्त करत असू फस्त ! कटाची आमटी-दूध आणि लोणकढी-साजुक तूप, सणावारी पुरणपोळीवर आम्ही ताव मारायचो खूप ! भल्या पहाटे उठून, स्वयंपाकाची जय्यत तयारी करुन  साध्या पाट्या-वरवंट्यावरच सगळं पुरण वाटून-घोटून, पूर्ण कुटुंबासाठी पुरणा-वरणाचा किचकट घाट घालून, त्या माऊलीच्या चेहर्यावर मात्र आनंदच वाही ओसंडून! फक्त एका चहाच्या कपावर इतकं राब-राब राबूनही, सर्वांना आग्रहानं वाढल्याविना, घासही खाल्ला नाही ! सर्वजणं जेवून-विडा खाऊन ढेकर दिल्यावर तृप्तीची, झाक-पाक-आवरा-आवर करुन मग कुठे ती जेवायची ! बहुधा अवखळ-अजाण वयामुळे कधी नाही ते जाणवलं, स्वतः 'आई-आजी' झाल्यावर, त्यातलं खरं सुख उमगलं ! @तिलोत्तमा विजय लेले  🙏🕉️🔆

कविता : 🌷' सुंदरता ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : गुरुवार, १३ एप्रिल २०२३ सुंदरता म्हणजे फक्त सुरेख चेहरा-मोहरा ? सुंदरता म्हणजे चमकती नितळ काया ? सुंदरता म्हणजे प्रमाणबध्द आकर्षक बांधा ? सुंदरता म्हणजे रेशमी लांबसडक केशरचना ? त्या नियंत्याने अमाप अद्भुत् सौंदर्य निर्माण केलं आहे ! सृष्टीच्या कणाकणात चहूकडे ते ओतप्रोत भरलेलं आहे  सुंदरता तनात, सुंदरता मनात, सुंदरता डोळ्यांत-रोमारोमात ! सुंदरता मोहक अवयवांत, लोभस हावभावात ! सुंदरता शौर्यात, अथांग प्रेमात, तरल प्रणयात ! बाजी प्रभू देशपांडे, भगतसिंह, स्वातंत्र्यवीर सावरकर आदींच्या असामान्य महान् त्यागात ! एवढंच नव्हे तर पत्नीवरच्या प्रेमापोटी एखाद्या पतिनं केलेल्या त्यागात ... पतिवरच्या प्रेमापोटी एखाद्या पत्नीनं केलेल्या त्यागात! मुलांच्या कल्याणापोटी जन्मदात्या आई-वडिलांनी केलेल्या त्यागात ...घरातल्यांसाठी कर्त्या भावानं-बहिणीनं केलेल्या त्यागात ! फक्त आणि फक्त अप्रतिम-अद्वितीय-अद्भुत् सुंदरताच प्रकटते या सर्वांच्या त्यागात ! सुंदरता मूक प्राण्यांच्या डोळ्यात, त्यांच्या मूक इशा-यात, पक्षी-पाखरांच्या मंजुळ किलबिलाटात...

कविता :🌷' सुवर्णसंधी ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : मंगळवार, ११ एप्रिल २०२३ वेळ : १ वाजून ०६ मि. 'जीवन' म्हटलं की असणारच ऊन-सावली, तरी त्यातली चाखायला हवी क्षणिक माधुरी हसत-हसवत मस्त जगण्यातील मजाच न्यारी  हलक्या-फुलक्या आयुष्यातील वाढते खुमारी ! प्रत्येक दिवस हा जणू काही अंतिमच समजून, ताण-विरहीत मनसोक्तपणे जर पाहीला जगून, एरवी वाटणार्या त्रुटी-असुविधाही जातील पळून जीवनातील क्षणन्-क्षण जाईल आनंदाने भरून ! किडुक-मिडुक गोष्टींवरुन होणार नाहीत वितंड वाद  जन्मजात-कद्रु-व्यक्तीतही उदारता जागृत होई खास गरीब-श्रीमंत, काळा-गोरा, स्त्री-पुरुष आदि भेदाभेद  लख्ख-प्रकाशानं जसं तम वितळतं, विरतील सगळेच ! खचितच यांमुळे आयुष्य जगण्याचा, कैफ वाढेल ! हेवे-दावे वैर-कटुता यांना अजिबात थाराच नसेल त्यामुळे मनातला आप-पर-भाव मुळापासून संपेल प्रत्येक जण आपलासा-हवाहवासा नक्की वाटेल ! अरण्य गाठून एकांतवास भोगणं म्हणजेच तपश्चर्या नव्हे ! वेगवेगळ्या रितीने, माणसांत राहून सुद्धा ती साध्य होते  मात्र त्यासाठी मनाचा ठाम निर्धार करता आला पाहिजे  चंचल-मनास मुरड घालून शिस्तीचं पा...

कविता :🌷' ऋणानुबंध ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : मंगळवार, ११ एप्रिल २०२३ वेळ : संध्याकाळी, ७ वाजून ४४ मि. असं म्हणतात माणसांचं भेटणं, खूप त्या आधीच ठरलेलं असतं कुठे, केव्हा, कसं तपशीलासकट! फक्त त्या व्यक्तिंना ते माहीत नसतं !! अचानक कोणी, काही कारणानं आपल्याला भेटतो, निकोप मनानं अनोळखी असूनही कामानिमित्तानं  अन् हाताखाली नोकरी करु लागतो  सुशिक्षित, कामसू आणि विनम्रता  पडेल ते काम करण्याची तत्परता  बघता बघता बराच काळही लोटतो कामाचा अविभाज्य घटक बनतो! सोपवलेली कामं तो चोख बजावतो मग ती घरची असोत वा ऑफीसची घड्याळाच्या काट्यांकडे दुर्लक्ष करुन न सांगताही जबाबदारीनं पार पाडतो  अत्यंत आदरानं, त्याचं वागणं-बोलणं  नजर झुकवून, कान टवकारुन ऐकणं, कामांचा तपशील समजून, नीट करणं कैक दुर्मिळ गुण असूनही नम्र असणं ! "कठीण समय येता कोण कामास येतो?" विपरीत स्थितीतही प्रामाणिक जो राहतो त्यावर टाकलेल्या विश्वासाला जो जागतो  आपत्कालीन संकटांना बेधडक तोंड देतो ! जणू आयुष्याचा कार्यभार उरकून टाकून, हल्लीच तो हे जग सोडून गेल्याचं कळलं ! ना नात्याचा ना गोत्याचा...

कविता : 🌷' अंजनेय '🌷 कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : गुरुवार, ६ एप्रिल २०२३ वेळ : १२ वाजून ३४ मि. अंजनीपुत्राचा जन्म मंगलदिनी, चैत्र-पौर्णिमेला जन्मतःच अंगात प्रचंड बळ-साहस व चपलता ! बजरंग-बली आठ चिरंजीवींपैकी एक महावीर अमरत्व प्राप्त करुनही सदा विनम्र-धीर-गंभीर ! मूलतः तो शिवाचा अकराव्वा महारूद्र-अवतार  म्हणून वज्र-देह असूनही मनी राम-भक्ति अपार ! जन्मजात त्याला कैक विशेष-सिद्धी प्राप्त होत्या, "प्राप्ति-वशित्वादि-अनिमा-महिमा-गरिमा-लघिमा" ! मत्स्यासम जळी, अखंड विहरी प्राकाम्य-सिद्धीमुळे आकाशी उंच-उंच उड्डाण,"पवन-पुत्र" असल्यामुळे ! सीतेला त्वरित शोधण्याचं पूर्ण श्रेय जातं ज्यांना, राम-भक्त-बजरंगबली व सुग्रीव-वानरसेना यांना ! श्रीरामाच्या अंगठीची खूण राम-दूताने दाखविता, दु:खी-जानकीच्या, पुन: पल्लवित झाल्या आशा ! लढतांना पर्वतकाय अशी शरीर-यष्टी बजरंग-बलीची  संकटात सिद्धी, तत्काळ सूक्ष्मरुप धारण करण्याची ! रावण-महाली कधी लहान तर कधी विराट रुपांनी हनुमंतानं चपळाईनं पूर्ण लंकापुरी भस्मसात केली ! मुर्छित लक्ष्मणासाठी, द्रोणागिरी उचलून आणला जडीबूटी-संजीव...

कविता :🌷 ' खर्या-भक्तीचा भुकेला ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : मंगळवार, ४ एप्रिल २०२३ वेळ : दूपारी, ४ वाजून ५२ मि. जो निर्गुण, निराकार, अनादी, अनंत असा तो परम शक्ती-शाली भगवंत ! सर्वत्र जो असतो भरुन पूर्ण आसमंत त्या शोधण्याचा ध्यास, कठीण अत्यंत ! बाळाच्या भाबड्या हास्यातून तो दिसतो पिलांच्या गोड किलबिलाटातून ऐकू येतो मातीतल्या इवल्याशा अंकुरातून प्रकटतो ! नवजातासाठी मातेमध्ये दुग्धांमृत निर्मितो ! रवी-किरणांनी मिट्ट काळोखी-रात्र संपवतो पर्जन्यवृष्टी करून धरेला शांत-तृप्त करतो ! जीवितांसाठी पिकांमधे अन्नरुपी-दाणे भरतो शीतल चंद्र-प्रकाश बनून तप्त-दाह घालवतो फुला-फुलामध्ये नयन-रम्य रंग-सुगंध भरतो पाना-पानागणिक मधुर, रसाळ फळं निर्मितो माणसांची-पशु-पक्षांची भूक-तृषा भागवतो ! रणरणत्या उन्हात वृक्षांची छाया बनून रक्षितो  प्रत्येक जीवित जीवात, तो अंश-रुपात असतो ! मग तो जीव कितीही लहान अथवा मोठा असो मुंगी, अमिबा वा अवाढव्य हत्तीतही तोच असतो  नदी-ओढा-झरा, अथांग सागरातही तोच असतो  कशात आहे, पेक्षा कशात नाही हे शोधणं जरुरी कारण ज्याच्यात तो नाही असा एकही जीव नाही तंट...

कविता :🌷"आहे तुझ्याच पाशी" कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : सोमवार, ३ एप्रिल २०२३ वेळ : दुपारी, १ वाजून ५७ मि. सामान्यतः माणसाला संकट-समयी आठवण होते त्या अत्युच्च शक्तीची ! मनोमन धावा सुरु होतो मदतीसाठी, शरणागती ३३ कोटी देवी-देवतांची ! मग शोध सुरु होतो त्याच्या अस्तित्वाचा कधी तो मूर्ती-स्वरूपात दिसतो कुणाला, तर कधी अमूर्त-स्वरूपी भासतो कुणाला  शोध घेतो सृष्टीच्या विविध खाणाखुणांचा ! कुणाला दृष्य-स्वरुपात त्याची येते प्रचिती तर कुणा-कुणाला अदृष्य शक्तीची अनुभूती ! कुणा वाटतो तो कुंभार, करतो किमया सारी तर कुणाला वाटतो जादूगार, करतो जादूगरी ! कुणी शोधी त्याला जाऊन विविध तीर्थक्षेत्री पालथी घालून सर्व देवालयं, रामेश्वर-काशी ! तर काही जण शोधती त्या वर उंच आकाशी! अज्ञानी न जाणती, "तो आहे तुझ्याच पाशी" ! यात्रा-तीर्थाटनं जरुरी, रुचीपालट-गंमत म्हणून शोधून मिळेल "तो"फक्त सजीव प्राणीमात्रांमधून  निराकार निर्गुण तो, प्रकट होतो चरा-चरामधून ! मिटल्या डोळी, मनास जाणवी "संवेदना" बनून ! 🌷@तिलोत्तमा विजय लेले  🙏🕉️🔆

कविता : 🌷' पूर्णत्व ' कवयित्री :तिलोत्तमा विजय लेले  तारिख : २१ मार्च २०२३ आज काय तर अमुक दिवस साजरा  अन् उद्या काय तमुक दिवस गोजीरा  बघायला तर प्रत्येक दिवसाचा चेहरा,  थेट थुई-थुई नाचणा-या मोरासारखा ! वाटतोही तेवढाच सुंदर-आल्हाददायी  माझ्यासारख्या अनेकानेक लोकांसाठी, प्रत्येक दिन असतोच मुळी 'कविता-दिन' कारण कविता वसते ध्यानी-मनी-स्वप्नी ! कविता मनात, विचारात आणि आचरणात रक्तासह जणू कविता वाहते नसा-नसात ! कविता अंतरंगात, कविता बाह्य-स्वरुपात प्राणवायू सारखी जरुरी ती, रोमा-रोमात ! सृष्टीच्या विविध रुपातून कविता प्रकटते कधी वा-यासवे बागडते, कळीसंगे डोलते ! तर कधी फुला-फुलातून खट्याळपणे हसते कधी अंबरात पाखरांसंगे उंच उंच झेपावते ! ती कधी गाईच्या आर्त हंबरण्यातून डोकावते दुग्धपान करणार्या वासराच्या डोळ्यात तरळते घरट्यात चोची उघडून बसणार्या पिलांत लपते  आभाळी दिमाखात उभ्या इंद्र-धनुष्यात दिसते ! दिसते ती कधी दृष्य रुपात तर कधी अदृष्य प्रेरणादायी विचारच पेलतात हे शिव-धनुष्य ! कवितेशिवाय असू कसं शकतं कवीचं भविष्य ? काव्याविना-कवितेविना अपूर्ण अवघं आयुष्य ! शब्दब्र...

कविता :🌷' स्वच्छंदी ' कवयित्री : तिलोत्तमा विजय लेले तारिख : गुरुवार, ३० मार्च २०२३ वेळ : दुपारी, ४ वाजून ३८ मि. फुटकळ गोष्टींकडे काणाडोळा केलेलाच बरा नाही का ? हिशोब-बिशोब ठेवून उगीच स्तोम माजवून त्या गोष्टींचा, पराचा कावळा करून तरी पदरात काय पडणार म्हणा ! प्रत्येकाला स्वतःचं अस्तित्वं प्रचंड महत्वाचं वाटंत असतं, प्रत्यक्षात मात्र ते "दरिया में खसखस" इतकंच असतं ! मग सत्य स्वीकारुन बिनधास्त जगायला काय हरकत ? हवं तसं खुशाल वागून मनाजोगतं आयुष्य जगणं, गैर नव्हे खर्याचं खोटं करुन फुकटचं लक्ष वेधणं किती हास्यास्पद ! आत्म-संतुष्ट राहून, लोकांना आनंद दिला तर बिघडलं कुठं ? जगात कुणाही विना कुणाचं, अजिबात अडत नाही खेटर  असं असताना "माझ्या पश्चात् सर्वांचं कसं काय होईल बरं " असा सूर लावून फुकाची चिंता करण्यात काय आहे अर्थ ? होणारं होत असतं, कुणाच्याही सांगण्यानं ते टळत नसतं ! एकवेळ "प्रयत्नांती परमेश्वर"सुध्दा प्राप्त होऊ शकतो पण, ईश्वरी शक्तीच्या सूक्ष्म-संकेतांबद्दल सतर्क राहण महत्त्वाचं ! 'कुणी जगो वा मरो', जगरहाटी अखंड चालू राहणार अविरत मुंगी-स...